De subsidies van de overheid om het MKB te stimuleren zijn ingewikkeld en onvoorspelbaar. Kabinetsdoelstellingen worden niet ondersteund door subsidiemaatregelen, een langetermijnvisie ontbreekt en het beleid is allesbehalve consistent. Ondernemers schrikken terug voor de bureaucratie waarmee zij te maken krijgen en zij ervaren te vaak dat regelingen plotseling worden afgeschaft of ingrijpend gewijzigd. Dat maakt dat ondernemers soms nauwelijks nog weten waar zij aan toe zijn en dus maar helemaal geen subsidie aanvragen, zo stelt voorzitter Loek Hermans van MKB-Nederland bij de presentatie van een rapport over het nut en de uitvoerbaarheid van stimuleringsregelingen.
De kritiek van de werkgeversorganisatie komt voort uit het onderzoeksrapport ‘Naar efficiëntere stimuleringsinstrumenten’, dat MKB-Nederland samen met de ING Bank heeft uitgevoerd. Minister Van der Hoeven van Economische Zaken heeft het eerste exemplaar van het rapport in ontvangst genomen tijdens de jaarlijkse Najaarsborrel van de twee organisaties in het Haagse perscentrum Nieuwspoort.
Het onderzoek toont aan dat het stimuleringsbeleid op zich werkt: met een mix van subsidieregelingen en fiscale faciliteiten blijkt het mogelijk ondernemers te sturen en zaken als opleiding en ontwikkeling, innovatie en internationale handel te bevorderen. Het is dan ook verwonderlijk dat het kabinet daarmee niet systematisch en doelgericht aan de slag gaat, maar zich in plaats daarvan vaak laat leiden door budgettaire motieven, aldus MKB Nederland.
Zo wil het kabinet de internationale handel bevorderen, maar hakt het fors in de goedlopende Subsidieregeling programma starters op buitenlandse markten. Ook is er jaren gesold met de bedragen voor onder andere het Besluit borgstelling mkb-kredieten, de Regeling durfkapitaal (beter bekend als de Tante Agaathregeling) en de Scholingsaftrek.
Opvallend is dat het huidige kabinet niet werkelijk investeert in duurzaamheid, terwijl een duurzame economie toch een belangrijke ambitie is. Zes jaar geleden trok het toenmalige kabinet bijvoorbeeld nog 460 miljoen euro uit voor de energie-investeringsaftrek. Deze kabinetsperiode is daarvoor nog slechts 139 miljoen euro per jaar beschikbaar. Dat is een gemiste kans, omdat ondernemers zelf aangeven juist op het gebied van milieu en energie een duwtje in de rug nodig te hebben. Wil het kabinet met stimuleringsmaatregelen maatschappelijk effect sorteren, dan is een lange adem noodzakelijk. Het huidige kabinet gaat vooral in de laatste twee jaar van zijn regeerperiode investeren in innovatie en duurzaamheid. Met zo’n late start zal het zijn doelstellingen niet snel halen, aldus Hermans.
In het onderzoek oordelen ondernemers over het algemeen wel positief over subsidieregelingen en fiscale faciliteiten. Bureaucratie, administratieve lasten en de gebrekkige informatie staan gebruik echter veelal in de weg. Het midden- en kleinbedrijf klaagt echter steen en been over ambtenarij, papierwinkel en regelingen waarvan gaande het jaar het bijbehorende 'potje met geld' op is. "Dan hebben ondernemers volgens de regels kosten gemaakt en blijkt de subsidie er toch niet te zijn. Dat frustreert enorm," aldus Hermans. Wat zijn leden zo mogelijk nog meer steekt is dat regelingen per jaar kunnen veranderen of verdwijnen. "De overheid moet consistent en betrouwbaar zijn," aldus Hermans. Bij al te veel 'springerigheid' keren ondernemers allerlei regelingen simpelweg de rug toe, verklaarde hij. Subsidieregelingen blijken slecht bekend te zijn onder ondernemers. De toegankelijkheid is beperkt en deelname brengt vaak hoge kosten met zich mee. Bovendien gaat er van veel subsidieregelingen een ontmoedigende werking uit door de eisen die op grond van de regeling worden gesteld: ondernemers verwachten uiteindelijk toch niet in aanmerking te komen en doen dus niet eens meer een poging.
Aanbevelingen
MKB-Nederland en ING Bank doen in het onderzoeksrapport een aantal aanbevelingen. Een van de adviezen is om regelingen beter te laten aansluiten bij de ondernemerspraktijk. Zo pleiten zij voor het bevorderen van de bekendheid en het gebruik van de subsidieregelingen, ondermeer door betere samenwerking met brancheorganisaties, fondsen, kennisinstellingen en banken. Ook moet de overheid de met de aanvraag gepaard gaande kosten minimaliseren en de huidige subsidieregelingen objectiever evalueren. De overheid laat volgens de twee organisaties veel marketing- en communicatiemogelijkheden onbenut.
Met het oog op de behandeling van de EZ-begroting in de Tweede Kamer volgende week heeft MKB-Nederland in dit verband onder meer de volgende wensen:
- verhoging van het fonds microkredieten (nu 5 miljoen euro), eventueel te financieren door de regionale ontwikkelingsmaatschappijen;
- handhaving dan wel uitbreiding van het Programma economische samenwerking projecten (PESP) en de Subsidieregeling programma starters op buitenlandse markten (PSB) voor economische samenwerking of marktverkenning;
- de Tante Agaathregeling op het oorspronkelijke niveau houden (en geen naamswijziging).
Lees ook:Bedrijfsleven not amused over stopzetting Investeringssubsidies
Lees ook:Kamermeerderheid wil minder subsidieregelingen
Lees ook:Duurzaam ondernemen wordt belangrijker
Lees ook:Kritiek op subsidiebeleid
Lees ook:Onbegrip starterslening en koopsubsidie bij banken en intermediair, starters op de woningmarkt de dupe